Το Σάββατο 11/3/ 2023 στις 6.30 το απόγευμα και στην αίθουσα του Γυμνασίου-Λυκείου Σκιάθου πραγματοποιήθηκε μέσα σε κλίμα συγκίνησης το αφιέρωμα του ΓΕ.Λ.  Σκιάθου και της Ένωσης Μικρασιατών Σκιάθου στους Σκιαθίτες Μικρασιάτες. Η εκδήλωση έφερε τον τίτλο “Γεια σου, γλυκιά πατρίδα μου, γαλάζια Μικρασία…” Πρόκειται για μια εκδήλωση μνήμης με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μκρασιατική Καταστροφή,

Το πρόγραμμα της Εκδήλωσης

Στο ξεκίνημα της εκδήλωσης  απηύθυνε χαιρετισμό ο Δήμαρχος, κ. Θοδωρής Τζούμας και η Πρόεδρος της Ένωσης Μικρασιατών Σκιάθου η κ. Μαρία  Βερβέρη.

Στη συνέχεια,  πρώτα ο Διευθυντής του ΓΕ.Λ.  ο κ.  Λεωνίδας Τζαβαλιάς,  παρουσίασε ένα σύντομο ιστορικό για την Αγία Παρασκευή  του Τσεσμέ και την καταστροφή του 1922,  βασισμένο σε κείμενο και έρευνα της κ. Μαρίας Βερβέρη. 

Ακολούθησε η παρουσίαση του πολιτιστικού προγράμματος που εκπόνησε το ΓΕ.Λ.  Σκιάθου με τον τίτλο “Οι Μικρασιάτες της Σκιάθου”. Προβλήθηκαν  δηλαδή τα βίντεο με τις συνεντεύξεις που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος και περιλαμβάνουν μαρτυρίες ανθρώπων για την  εγκατάσταση Μικρασιατών στο νησί με το προσφυγικό ρεύμα του 1922. Η προβολή  διακόπηκε  δύο φορές για να αναγνωστούν και  οι γραπτές καταγεγραμμένες μαρτυρίες από τις μαθήτριες Κωνσταντίνα Διολέτα και Σταματία Πασχάλη. Οι  αναγνώσεις αυτές  ακολούθησαν  μετά τα μικρά διαλείμματα με μικρασιάτικα τραγούδια  που ερμήνευσε η φιλόλογος κ. Μαρία Τσατήρη.

 Στα αρχικά  σχέδια είχε προβλεφθεί να  υπάρχει και ένα μουσικοχορευτικό μέρος σε συνεργασία με τον Σύλλογο Γυναικών Σκιάθου για να προβληθούν κι άλλα στοιχεία του μικρασιατικού πολιτισμού. Αποφασίστηκε όμως να  αφαιρεθεί καθώς θεωρήθηκε ότι  δύσκολα μπορεί η μουσική και ο χορός να φέρουν ευχαρίστηση μετά το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, Αντί για αυτό ετοιμάστηκε κάτι διαφορετικό για το κλείσιμο

 Το πλαίσιο

 Το 2022 συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή και εκδηλώσεις μνήμης  για τη ζοφερή αυτή επέτειο οργανώθηκαν σε όλη την Ελλάδα.Στο νησί μας εκείνα τα χρόνια βρήκε καταφύγιο μια πολυάριθμη κοινότητα που ξεριζώθηκε βίαια από τα μέρη εκείνα.Οι περισσότεροι κατάγονταν από ένα μικρό παραθαλάσιο χωριό, την Αγία Παρασκευή του Τσεσμέ. Οι άνθρωποι αυτοί κουβαλώντας το βαθύ τραύμα του ξεριζωμού και της προσφυγιάς ήρθαν με τα πλοιαράκια τους οι περισσότεροι στο νησί μας. Εργάστηκαν σκληρά, πρόκοψαν, μορφώθηκαν, διέπρεψαν. Οι δυο κοινότητες πέρασαν από  μια φάση προσαρμογής και σταδιακά αποδέχτηκαν η μια την άλλη. Συνήψαν και ο σταδιακά πολλούς δεσμούς μεταξύ τους, δεσμούς συγγένειας, φιλίας και αγάπης  και σήμερα εργάζονται όλοι αρμονικά για την προκοπή του τόπου. Για χάρη αυτών των δεσμών οι παρουσιάστριες της εκδήλωσης  φόρεσαν όμορφα μικρασιάτικα φορέματα.Τα φορέματα αυτά  δάνεισε στην Ένωση Μικρασιατών Σκιάθου ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας  που φέρει  το όνομα “Το Εγγλεζονήσι”.Τα φόρεσαν  για να δείξουν  ότι πάντα πρέπει να κρατάμε τα στοιχεία πολιτισμού που μας ενώνουν κι όχι αυτά που μας χωρίζουν γιατί οι πολιτισμοί αναζωογονούνται με τη σύνθεση παλιών  νέων στοιχείων 

Το Πρόγραμμα και η Συνεργασία

 Η  κεντρική παρουσίαση της βραδιάς  υπήρξε  το αποτέλεσμα ενός σχολικού πολιτιστικού προγράμματος και  μιας όμορφης συνεργασίας. Το Νοέμβριο του 2022 το ΓΕ.Λ. αποφάσισε να υλοποιήσει ένα πολιτιστικό πρόγραμμα με τον τίτλο: “ Οι Μικρασιάτες της Σκιάθου”. Τόσο οι περιορισμοί που επέβαλε η πανδημία όσο και ο χρόνος εργασίας του σχολικού προγράμματος καθυστέρησαν την ολοκλήρωση και παρουσίαση του.

 Στόχος του προγράμματος τέθηκε εξαρχής η δημιουργία ενός αρχείου με ζωντανές μαρτυρίες για τις ιστορίες των οικογενειών που έφτασαν στο νησί μας ως πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Αυτές τις μαρτυρίες καταγράφηκαν με την πολύτιμη βοήθεια της Ένωσης Μικρασιατών Σκιάθου.

 Για το πρόγραμμα αυτό εργάστηκε η ακόλουθη ομάδα:

• Οι  καθηγητές  του σχολείου  μας:

 Λεωνίδας Τζαβαλιάς,  Μαλαμώ Σταμέλου, Δέσποινα  Κατσάρη, Φωτεινή Κοντοπούλου και Μαρία Τσατήρη, και η Άννα Αρμαμέντου από το Γυμνάσιο.  Πολύτιμος βοηθός στη μουσική και τεχνική επιμέλεια ήταν ο Νίκος Χατζηευαγγέλου.

•  Οι μαθητές

Στέλλα Δεληγιαννάκη, Αποστόλης Βατζάκας, Κωνσταντίνα Διολέττα και Σταματία Πασχάλη

•  Η πρόεδρος  της Ένωσης Μικρασιατών Σκιάθου,  η Μαρία Βερβέρη 
•  και η καλή φίλη και γραφίστρια Άννα  Ταχτσή που ανέλαβε την κινηματογράφηση των συνεντεύξεων

 Οι άνθρωποι που  έδωσαν συνεντεύξεις με μαρτυρίες για τους Μικρασιάτες προγόνους  ήταν: 

η κ.Φιλία Μελεφάλη, ο π. Παντελεήμων Χούλης, η  κ. Γεωργία Κουμιώτη, η κ. Αγγελική Κισσουρά, ο κ. Νίκος Ακρίβος, η κ. Συραϊνώ Ιωάννου και οκ.  Μάνθος  Τζούμας.

Προτάσεις για την συνέχεια και την αξιοποίηση του υλικού

Ευχής έργο θα ήταν  να εμπλουτισθεί  αυτό το αρχείο με περισσότερες μαρτυρίες. Ελπίζουμε ότι η προβολή αυτών των βίντεο θα βρει μιμητές για να πετύχουμε αυτό το στόχο. Με το σύνολο των μαρτυριών θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα ντοκιμαντέρ για τη Μικρασιατική κοινότητα της Σκιάθου. Μάλιστα  υπάρχει και ένα σημαντικό φωτογραφικό υλικό στη διάθεση της Ένωσης που μπορεί να αξιοποιηθεί για τον σκοπό αυτό. 

 Η δεύτερη πρόταση αφορά  την δημιουργία μιας ομάδας προφορικής ιστορίας για να συγκροτήσει  αρχεία  προφορικής ιστορίας για την πορεία του νησιού μέσα στο χρόνο. Έχουν γραφτεί ιστορικά βιβλία και κείμενα αλλά υπάρχει ακόμη πολύ μεγάλος πλούτος που μπορεί να καταγραφεί. Η αλήθεια είναι ότι μία προσπάθεια για να ξεκινήσει μία προφορική ομάδα ιστορίας είχε γίνει μέσα στην εποχή της  πανδημίας. Έχει εκφραστεί  αυτή η πρόθεση  από τους νέους ιστορικούς επιστήμονες του νησιού και από άλλους φορείς. Τώρα που γυρνάμε  στην κανονικότητα  καλό θα ήταν να την επαναλάβουμε. Θα μπορούσε έτσι να δημιουργηθεί ένα πολύτιμο εργαλείο για τον ιστορικό του μέλλοντος.

Επίλογος

Τις μέρες αυτές όλοι έχουμε συγκλονιστεί από το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών και είναι αδύνατο να μη βαραίνει το κλίμα κάθε δημόσιας συγκέντρωσης από το γεγονός αυτό.Τόσες ψυχές, τόσα νέα παιδιά, τα παιδιά μας  χάθηκαν τόσο άδικα. Τα λευκά μας περιστέρια που αντί να πετάξουν στον ουρανό για να απολαύσουν τις χαρές του υμέναιου, όπως τους έπρεπε, κατέβηκαν τις Πύλες του Άδη. Κι όλα αυτά από την εγκληματική αμέλεια ενός ανάπηρου κράτους  κι ενός λαού που  αγαπά τη λέξη ηρωισμός, δεν αγαπάει όμως καθόλου τη λέξη ευθύνη. Για να αποχαιρετήσουμε όλοι μαζί τις ψυχές που έφυγαν από κοντά μας επιλέχτηκε για τον επίλογο της εκδήλωσης να διαβαστεί το μικροδιήγημα του Αργύρη Χιόνη, “Απουσία” και να ακουστεί το τραγούδι “Εφυγες νωρίς’’. Την ανάγνωση έκανε η Δέσποινα Κατσάρη και την ερμηνεία του τραγουδιού η Μαρία Τσατήρη.

Θερμές ευχαριστίες:

• στην Ένωση Μικρασιατών Σκιάθου  και την πρόεδρο της και την πρόεδρό της Μαρία Βερβέρη,  
• στη Δημοτική αρχή Σκιάθου και τον Δήμαρχο Θοδωρή Τζούμα, 
• στον Πολιτιστικό Σύλλογο Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μαγνησίας “Το Εγγλεζονήσι”, 
• στον Σύλλογο Γυναικών Σκιάθου και τον χοροδιδάσκαλο  κ. Γιώργο Γεωργίου, 
• στην κ. Άννα Ταχτσή  
• στο κατάστημα Διά χειρός Γραμματίας και στην κ. Γραμματία Συμιακού, που πρόσφερε τη διακόσμηση του χώρου και δημιούργησε μια όμορφη ζεστή ατμόσφαιρα 
• Και τέλος σε όλους τους συναδέλφους και τους μαθητές που συνεργάστηκαν για την υλοποίηση του προγράμματος. 

Η βιντεοσκόπηση της Εκδήλωσης έγινε από την τοπική Δημοσιογραφική Ιστοσελίδα: Ό,τι συμβαίνει στη Σκιάθο News.GR: